سال نو در پای سفره هفت سین با برداشتن قرآن، تلاوت و بوسیدن آن آغاز میشود و اعتبار و رسمیت پیدا میکند.
آداب و رسوم هر ملت، بیانگر اندیشه و اعتقادات آن ملت است. با نگاه و مطالعه در رسوم یک ملت میتوان به پشتوانه فکری و اعتقادی آنها پی برد.
با ظهور اسلام در جامعه ایرانی و حضور آن در زندگی مردم، بسیاری از رسمهای ایرانی، رنگ و بوی قرآنی به خود گرفت. قرآن به عنوان با برکتترین و مقدسترین کتاب الهی و نیز به عنوان سازنده، جهت دهنده و اصلاح کننده همه رفتارها، آئین ها و سنتهای مردمی در اغلب آئینها و رسومات ایرانیان حضور یافته و فضای بسیاری از این رسمها را قرآنی کرده است.
با مطالعه در فرهنگ عامیانه مردم ایران در مییابیم که به خاطر علاقه فراوان ایرانیان به قرآن کریم، بسیاری از آئینها و رسمهای ایرانی، با حضور قرآن انجام شده و میشود. این حضور به شکلهای گوناگونی انجام میگیرد. در بعضی آئینها، حضور نسخهای از قرآن در آن مراسم، ضروری و اجتنابناپذیر است و در برخی دیگر از مراسم ها، تلاوت آیاتی چند از قرآن کریم یا گشودن و نگریستن و تفأل به قرآن جزء برنامههای اصلی است.
قرآن و عید نوروز
تحویل سال نو و عید باستانی نوروز که نزد ایرانیان از جایگاه ویژهای برخوردار و از دیرباز در میان مردم ایران حضور داشته است با ظهور اسلام و تأیید پیشوایان دینی مواجه شد، زیرا بنای پیشوایان دینی ما در محو یا اثبات سنتها این بود که سنتهای پسندیده و سازگار با مفاهیم دینی را تأیید میکردند و سنتهای جاهلی و ناپسند را مردود میشمردند.
با تائید پیشوایان دینی نوروز ایرانی به رسمی ایرانی - اسلامی تبدیل شد. سنت های نیک گذشته با آموزههای دینی قرین گشت و آموزههای نو به زیبایی و غنای بیشتر آن یاری رساند.
یکی از سنتهای نیکو که در گذشته و امروز در اقوام مختلف ایرانی مرسوم بوده و هست، حضور قرآن کریم در آئین های نوروزی است و طبق رسم ایرانیان مسلمان، سفرههای هفت سین به برکت دعای سال نو و خواندن قرآن نورانی میشود، زیرا قرآن نشانه استواری، ایمان و زینت بخش سفره نوروزی مسلمین است که پس از تحویل سال همه آن را بوسیده و چند آیهای برای تبرک میخوانند.
اضطراب لحظه آغاز سال نو اضطرابی است که از دوران نوجوانی، هر سال یک بار آن را تجربه کردهایم؛ فرصتی برای محاسبه، فرصتی برای جبران، فرصتی برای برنامهریزی و شروعی دوباره و خلاصه فرصتی امیدبخش، اما حضور قرآن به عنوان مهمترین جزء سفره هفت سین ایرانی در مناسبترین و در دسترسترین جای سفره قرار میگیرد.
قرآن در اینجا است تا همراهی کند، آرامش ببخشد و هدایتگر باشد، زیرا قرآن ثقل اعظم و جلوه ای از عظمت و حکمت خالق یکتاست و در اینجاست تا به مراسم تحویل سال و تمام وقایع آن معنا دهد. به راستی عجب سفره پررمز و رازی است این سفره هفت سین و این آئین آغازین سال جدید.
پول عیدی لای قرآن
بعضی از بزرگترهای متدین مقداری پول لای قرآن خود میگذارند و هنگام عیدی دادن نوروز قرآن را گشوده و پول را از لای قرآن بیرون آورده و به کوچکترها میدهند. این کار برای آموزش ایجاد ارتباط بهتر و بیشتر با قرآن کریم است و از این راه برای پولهای عیدی، تبرکجویی میکنند.
لذا قرآن از ارکان ثابت سفره هفت سین ایرانی است که با سین شروع نمیشود، ولی بدون آن نیز هرگز سفره هفت سین کامل نمیشود و اعتبار و معنی پیدا نمیکند. سال نو در پای سفره هفتسین با برداشتن قرآن، تلاوت و بوسیدن آن آغاز میشود و اعتبار و رسمیت مییابد.
هفت سوره قرآن کریم با «س» شروع میشوند
از میان 114 سوره قرآن کریم، «هفت» سوره با حرف «سین» آغاز شده و با سلام و درود به بندگان و ایامی خاص، بشارتهایی به صالحان داده شده است. در واقع کلام الله مجید نیز هفت سین دارد. نام این سورههای نورانی از این قرار است؛ «اسراء»، «حدید»، «حشر»، «صف»، «اعلی»، «معارج» و «نور». انگار در تاریخ اسلام و ایران بسیاری از چیزها به هم ربط دارند!
همچنین «هفت» آیه از قرآن کریم با «سلام» و حرف «سین» شروع میشود و لذا بسیار بجاست که هنگام تحویل سال آنها را قرائت کنیم.
هفت سین آیههای سلام قرآن عبارتند از:
«سَلاَمٌ عَلَیْکُم بِمَا صَبَرْتُمْ فَنِعْمَ عُقْبَی الدَّارِ»(آیه 24 سوره رعد)
«سَلَامٌ قَوْلًا مِن رَّبٍّ رَّحِیمٍ»(آیه 58 سوره یس)
«سَلَامٌ عَلَی نُوحٍ فِی الْعَالَمِینَ»(آیه 79 سوره صافات)
«سَلَامٌ عَلَی إِبْرَاهِیمَ»(آیه 109 سوره صافات)
«سَلَامٌ عَلَی مُوسَی وَهَارُونَ»(آیه 120 سوره صافات)
«سَلَامٌ عَلَی إِلْ یَاسِینَ»(آیه 130 سوره صافات)
«سَلَامٌ هِیَ حَتَّی مَطْلَعِ الْفَجْرِ»(آیه 5 سوره قدر)
بسیاری از بزرگان سفارش کردهاند که در هنگام تحویل سال جدید به یاد خداوند متعال و سپاسگزار نعمتهای بیشماری که به مخلوقاتش ارزانی داشته، باشیم و چه زیباست که پای سفره هفت سین به تلاوت «هفت» سوره نورانی قرآن مجید بپردازیم تا سال جدیدی که پیش رو داریم با برکت و الطاف الهی همراه باشد.